Surp Takavor Ermeni Kilisesi

Hikayemiz

ԳԱՏԸԳԻՒՂԻ ՍՈՒՐԲ ԹԱԳԱՒՈՐ ԵԿԵՂԵՑԻՆ

ԱՌԱՋԻՆ ՀԱՅ ԵԿԵՂԵՑԻՆ ԳԱՏԸԳԻՒՂԻ ՄԷՋ

Սուլթան Ահմէտ Գի շրջանին, 1720-1721ին ի հիմանէ կը կառուցուի Գատըգիւղի առաջին Հայ Եկեղեցին, ընծայուած Սուրբ Կոյս Մարիամ Աստուածամօր։ Օրուան Պատրիարքն է Յովհաննէս Կոլոտ Բաղիշեցի։

ԱՌԱՋԻՆ ՎԵՐԱՇԻՆՈՒԹԻՒՆ ԳԱՏԸԳԻՒՂԻ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ

Սուրբ Աստուածածին Եկեղեցին իր կառուցումէն շուրջ քսան տարիներ յետոյ, 1741ին Սուլթան Մահմուտ Աի շրջանին կը վերանորոգուի։Օրուան Պատրիարքն է Յակոբ Նալեան Զիմառացի։

ԵՐԿՐՈՐԴ ՎԵՐԱՇԻՆՈՒԹԻՒՆ ԳԱՏԸԳԻՒՂԻ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ

Սուլթան Մահմուտ Բ Կայսեր շրջանին Գատըգիւղի ժողովուրդը կայսերական հրովարտա-կով կը կարողանայ ի հիմանէ վերակառուցել իր աղօթքի տունը։
Վերակառուցման գլխաւոր բարերարը կը հանդիսանայ Յարութիւն Ամիրա Նորատունկեան, հացագործապետ՝ արքունի զօրաց։ Եկեղեցւոյ նաւակատիքի արարողութիւնը կը կատարուի, 3 Յուլիս 1814ին Աբրահամ Պատրիարքի նախագահութեամբ։

-Սուրբ Բեւեռի Մասունքը

Նորաշէն եկեղեցւոյ եղած նուէրներու եւ սրբազան սպասներէն ամենէն աւելի ուշագրաւը կþըլլայ Աբրահամ Պատրիարքի ձեռամբ Սուրբ Եկեղեցւոյս ընծայուած Յիսուսի Խաչելութեան Սուրբ Բեւեռի մասունքը, որ արծաթեայ խաչի մը բունիկին մէջ զետեղուած էր։ Եւ պահարանին մէկ կողմը յատկապէս այս Սուրբ Բեւեռին մասունքին համար Սուրբ Թագաւորի անուամբ մատուռ մը եւ սեղան մը աւելցուած էր։«Սուրբ Թագաւորի Բեւեռ» անուանեալ խաչը եւ այդ մասունքին տեղադրուած ու Ս. Թա-գաւորի անուան ընծայուած մատուռը միան-գամայն օծուած է Յուլիսի 30ին, ձեռամբ Յովհաննէս նախկին Պատրիարքի։

Հոս պէտք է նշել Սուրբ Աստուածածնի անուան ընծայուած Եկեղեցւոյ յետագային Սուրբ Թագաւոր անունով գտած ճանաչումը կապուած է Ս. Թագաւորի Բեւեռի մասունքին հետ։


ԳԱՏԸԳԻՒՂԻ ՄԵԾ ՀՐԴԵՀԸ

1855ին, Ս. Աստուածածնի Վերափոխման տաղաւարի նախօրեակին գիշեր ատեն շուկային մէջ կը ծագի պատմութեան մէջ, «Գատըգիւղի Մեծ Հրդեհը» կոչումով ծանօթ հրդեհը։ Հրոյ ճարակ կը դառնան բազում բնակարաններ, Հայոց Եկեղեցին եւ վարժարանը։

Եկեղեցւոյ սրբազան անօթները, ոսկեղէն եւ արծաթեղէն սպասները գրեթէ ազատուած էին։ Սուրբ Եկեղեցւոյ իշխան կամ եկեղեցպան հացագործ Մահտեսի Խաչատուր Աղան գիւղի ժողովուրդը հոգեւոր մխիթարութենէ զուրկ չձգելու համար, այրած տաճարին ցեղունը անմիջապէս կը շինէ եւ երդիքը կը ծածկէ։ Այսպէսով եկեղեցւոյ մէջ կարելի կþըլլայ պաշտամունք կատարել։

ԵՐՐՈՐԴ Ի ՀԻՄԱՆԷ ՎԵՐԱԿԱՌՈՒՑՈՒՄ Ս. ԹԱԳԱՒՈՐ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ

Այրեցաւեր եկեղեցւոյ վերակառուցման աշխատանքները կը սկսին 1857ին։ Վերաշինութեան գլխաւոր բարերարը կը հանդիսանայ Կարապետ Մուրատեան։ Ճարտարապետութիւնը կը ստանձնէ արքունական Ճարտարապետներէն ՐէսիմՃի Մկրտիչ Աղան։ Եկեղեցւոյ նաւակատիքը կը կատարուի 30 Սեպտեմբեր 1858ին ձեռամբ Յակոբ Պատրիարք Սերովբեանի։

ՏԱՃԱՐԸ Կ՚ԸՆԴԱՐՁԱԿՈՒԻ ԵՒ ՄՈՒՏՔԻ ԲԱԺԻՆԸ ԿԸ ՎԵՐԱՆՈՐՈԳՈՒԻ

Եկեղեցին Մեսրոպ Պատ-րիարք Նարոյեանի շրջանին 1936ին կþընդարձակուի Տէր եւ Տիկին Յովհաննէս - Մարիամ Նորատունկեանի բարերարութեամբ։
Նոյն տարին տաճարի մուտքի յառաջամասը ի հի-մանէ կը վերակառուցուի եր-կաթեայ եւ ապակեայ։ Վերաշինութեան կը սատարեն թաղեցի բարեպաշտ ազգայիններ։

ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ ԱՐՏԱՔԻՆ ՄԱՍԸ ԿԸ ԲԱՐԵԶԱՐԴՈՒԻ

Մայր տաճարի աւագ դրան արտաքին բաժինը Շնորհք Պատրիարք Գալուստեանի շրջանին, 1978 թուականին, Տէր եւ Տիկին Հերման Թիւրքմէնի բարերարութեամբ կը վերածուի գաւիթի։

******************************************************************

KADIKÖY SURP TAKAVOR ERMENİ KİLİSESİ

KADIKÖY’DEKİ İLK ERMENİ KİLİSESİ

Kadıköy’de yaşayan Ermeniler, Sultan III. Ahmet döneminde, Patrik Bitlis’li Hovhannes Golod’un girişimiyle ilk olarak bir ibadethaneye kavuşmanın sevincini ve mutluluğunu yaşarlar. Kilise inşası 1721 yılında tamamlanır ve Kilise, Surp Astvadzadzin (Meryem Ana) adıyla ibadete açılır.

KİLİSE BİNASININ YENİDEN İNŞASI

Surp Asdvadzadzin Kilisesi’nin inşaasından yaklaşık yirmi yıl sonra, Sultan I. Mahmut döneminde, 1741 yılında kiliseyi tamir etme ihtiyacı doğar. Günün patriği Zimaralı Hagop Nalyandır.

KİLİSE BİNASININ İKİNCİ İNŞASI

Sultan II. Mahmut döneminde, Kadıköy’de yaşayan Ermeni cemaati, padişah fermanı ile kilisesini yeniden inşaa etme olanağını bulur.
Kilise, Bab-ı Serasker Ekmekçibaşısı Harutyun Amira Noradunkyan’ın maddi yardımıyla yeniden inşa edilir. Kilise, 3 Temmuz 1814 tarihinde Patrik Apra-ham tarafından kutsanarak ibadete açılır.

-Kutsal Çivi Reliği

Yeni inşa edilen kiliseye sunulan hediyeler ve kilise eşyaları arasında en çok dikkat çeken, Patrik Apraham tarafında kiliseye sunulan gümüş haç olur. Bu haçın merkezindeki yuvada, İsa Mesih çarmıha gerilirken kullanılan ve üzerinde “Nasıralı İsa, Yahudiler’in Kralı” yazan suç yaftasının çivisinin reliği bulunur.
Hediye edilen bu emaneti korumak için Surp Takavor (Aziz Kral İsa) isminde küçük bir şapel ve sunak inşa edilir. Bu şapel ve Haç 30 Temmuz’da , Eski Patrik Hovhannes tarafından takdis edilir.

Surp Astvadzadzin (Aziz Meryem) Kilisesi ileride Surp Takavor ( Aziz Kral) adıyla anılması, Surp Takavor Pever Reliği ile ilişkilidir.

KADIKÖY’DE BÜYÜK YANGIN

1855 yılında, Surp Asdvadzadin (Meryem Ana’nın göğe alınış) yortusu arefesinde, Kadıköy tarihinde “Büyük Kadıköy Yangını” adıyla bilinen büyük yangında kilise ve okul binaları harap olur. Kilisenin kutsal eşyaları anında kurtarılır. Kilisenin yöneticilerinden Hacı Khaçadur Ağa, köy halkını ruhani hizmetten mahrum bırakmamak amacıyla, yanmış kilisenin tavanını hemen kapatır. Bu şekilde kilise içersinde ayin icra etmek mümkün olur.

KİLİSE BİNASININ ÜÇÜNCÜ İNŞASI

Yanan kiliseyi tamir etme çalışmaları 1857 yılında başlar. Kilise, özellikle Erzurumlu Karabet Muradyan’ın maddi yardımıyla yeniden inşa edilir. Resimci Mıgırdiç Kalfa’nın mimari sorumluluğunu üstlendiği kilise Patrik Hagopos tarafından 30 Eylül 1858’de kutsanarak ibadete açılır. Kilise bu tarihten itibaren Surp Takavor adıyla anılır.

KİLİSE BİNASININ GENİŞLETİLMESİ VE GİRİŞ BÖLÜMÜMÜN YENİLENMESİ

Kilise Patrik Mesrob Naroyan döneminde 1936 yılında Bay ve Bayan Mari - Hovhannes Noradung-yan’ın maddi yardımı ile genişletilir. Aynı yıl kilise binasının giriş kısmı Kadıköylü hayırseverlerinin maddi yardımıyla demir ve cam kullanılarak yeniden inşa edilir.

KİLİSE DIŞ BÖLÜMÜMÜN YENİLENMESİ

Kilisenin dış bölümü, Patrik Şınork Kalusdyan döneminde 1978 yılında Bay ve Bayan Herman Türkmen’in maddi yardımı ile genişletilerek yenilenir.