Yildiz Kuşburnu Fidanı

Hakkında

Sağlıklı beslenme için güvenilir besin maddelerini bulabilmek çok önemli. Sağlığını tehdit eden kimyasallar yiyecek ve içeceklerle sarmaş-dolaş olmuş.

Hikayemiz

Tarımda çok gerilerde kaldık. Tarım politikalarına bireysel katkımız olmaz ama bizim de yapabileceklerimiz var. Kişi olarak, terk edilen tarım alanlarının bir kısmını yeni ürünler yetiştirmek ve güvenlikli gıdalar üretmekle yeniden kazanabiliriz. Seçeneklerimiz çok; ÖRNEK: Kuşburnu Bahçesi. Detaylı bilgi burada.4 Mayıs ·

KUŞBURNU NOTLARI

Bir Gıda Maddesi Olarak Sosyo-Ekonomik Dengeye Faydaları
Yüzyıllardır halk arasında değişik hastalıklara karşı şifa olarak kullanılan, yüksek C vitamini içeriği ile afrodizyak özelliği bilinen kuşburnunun maddi açıdan zayıf Anadolu insanının eli ile üretilmesi, besin değeri bu kadar yüksek bir meyvenin çiftçinin evine girmesi, maddi sıkıntı içinde olan onca ailenin yetersiz beslenme problemini aşmasında bir nebze katkıda bulunacaktır. Gerek taze olarak tüketilebilen gerekse marmelat, reçel, pelte yapılarak veya kurutularak kışa saklanabilen bu vitamin deposu meyve, beslenme yetersizliği ve gelir dağılımının bozulması da dikkate alındığında ucuz ve çok yüksek vitamin- mineral kaynağı ürünün düşük gelire sahip çiftçi için üretilmesi önem arz etmektedir.

Sosyal devlet politikasını dikkate alan, ülke insanının dengeli ve sağlıklı beslenmesinin önemine inanan herkes bu tür kuşburnunun projelerinin yaygınlaşması için çaba göstermelidir. Geliri az yüksek rakımlı soğuk ve rüzgârlara açık 2.sınıf tarım arazisi olan bölgelerde de çok iyi yetişebilen YILDIZ KUŞBURNU ile hem yetiştiği bölge halkı tarafından tüketilerek vitamin ihtiyaçları karşılanacak hem satılarak gelirleri artırılacaktır.
Sanayide kullanımı
Besin öğeleri açısından zenginliği sebebiyle Gıda Endüstrisinde kullanılma potansiyeli fazla olmasına rağmen kuşburnu, ülkemizde ancak son yıllarda değerlendirilmeye başlanmıştır. Diğer ülkelerde (başta Avrupa ülkeleri olmak üzere) kuşburnunun gıda ve eczacılıkta kullanım yelpazesi oldukça geniştir.
(Mrazewski 1970; Tuer 1989; Salashinskii 1991 )

Bugün ülkemizin değişik yörelerinde kurulu 20 civarı kuşburnu işleyen tesis, bölgelerinde tabii şekilde yetişen kuşburnu meyvelerini kullanıp hem yöre insanına maddi katkı sağlamakta hem de toplanması nakliyesi ticareti, fabrikalarda işlenmesi aşamalarında istihdama katkı sağlamaktadır. Sonuçta çok önemli bir gıda maddesi olan kuşburnu meyvesinden aşağıdakiler elde ediliyor:
• Meyve suyu,
• Bebek maması,
• Kuşburnu marmeladı,
• Kuşburnu reçeli,
• Kuşburnu çayı,
• Şarap ve likör,
• Gıda boyar madde, (karaten, betakaroten)
• Yağ, (güneş kremi, şampuan, nemlendirici gibi birçok kozmetik ürününde bu yağ kullanılıyor.)
• Gülsuyu ve gül yağı üretiminde,
• Başta C vitamini sandozu,
• Karaciğer ilacı olmak üzere ecza sektöründe yaygın olarak
• Balık yemi ve kuşyemi olarak yem fabrikaları çekirdeklerini kullanıyor.
• Ayrıca hurda meyveleri C vitamini bolluğu sebebiyle özellikle Arap ülkelerinde haralara satılıyor.
• Besin değeri yüksek at yemi olarak kullanılıyor.
• Deri sanayisinde sepi maddesi olarak kullanılmaktadır.
Arıcılıkta Kuşburnu
Tüm Rosa çeşitlerinde olduğu gibi Rosa Canina’ ya da arıların fazla rağbet ettikleri görülmüştür.

Kuşburnu güllerinin arısız olduğu zamanı nadir görürsünüz.

‘Arı bal alacağı çiçeği bilir’ atasözünde olduğu gibi kuşburnu çiçeklerinde var olan polen onları çeker.

Tarımsal Araştırmaları Destekleme Vakfı yayınlarında Doç. Dr Güngör UZUN’un da belirttiği gibi:

Kuşburnu türleri bol miktarda çiçek tozu üretirler. Bu açıdan arıcılık için de çok faydalı bir türdür. Stoaların çok sayıda (25 kadar) olması ve bol miktarda çiçek tozu üretmelerinden ötürü arılar için cazibe merkezidir.


Kuşburnu Nedir?
HABİTÜSÜ: Rosa (Gülgiller) familyasının Roba Diease alt familyası kapsamına giren Kuşburnu, çok yıllık çalı formunda bir bitkidir.

Kuşburnu genel olarak Fruktus Rosa denilen gül meyvesidir. (Ateş,1992)

Halk arasında: Yabangülü, Şillan, Deligül, Gülburnu, Gülelması olarak da bilinir. Peyzaj açıdan hoş görünümlü, gülgillerden, ekonomik ömrü; 50–60 yıldır.

Yaşam süresi ise çok uzundur. Doğada 300 yıllık kuşburnu çalısı olduğundan bahsedilmektedir. (Nilson,1972; İlisu,1992)
Bitkisel Özellikleri
I-KÖK:
Kuvvetli bir kök yapısına sahiptir. Hem yüzeyde saçak kökleri, hem derinde 3m'ye kadar inen kazık kökleri vardır. Kökler, hastalık, zararlılar ve zor şartlara karşı mukavemetlidir. Kırmızı renkte ve yumuşak etli yapıdaki bu kökler boya sanayisinde de kullanılır. Çok bol kök sürgünü verir.

II- GÖVDE VE DALLAR: Gövdesi dikenli ve sağlam yapıdadır. 3 yaşına kadar ancak 1cm çap oluşturabilir. Bir Kuşburnu gövdesinin bilek kalınlığına ulaşabilmesi için onlarca yıl geçmesi gerekir. Bunun için bitkinin dış görünüşü ağaç tipi değil, ocak şeklindedir. Gövdeyle bütünlük gösteren dalları esnek ve genellikle dikenlidir.
YILDIZ KUŞBURNU gövdesi ve dallarında çok az diken görülür. İyi bakım yapıldığında dikensizdir denebilir. İri meyveli ve yüksek verimlidir. Meyve olumu ile yapraklar dökülür. Bu özelliği ile hasadı elle çok kolay bir şekilde yapılmaktadır. Çok geç çiçek açtığı için bahar soğuklarından ve rüzgârdan zarar görmez. Kış soğuklarına çok dayanıklıdır.

Rosa Canına türünde Haziran ayında açan çiçekler 20 gün sonra meyveye döner. Rosa rugosa da ise mayıs başında açmaya başlayan çiçekler 40 günlük dönemler halinde Ekime kadar sürdürürler. Bunun için kuşburnu ocakları yaz boyunca birçok gülden bile güzel görünürler. Bu da peyzaj çalışmalarında Rosa Rugosa türünün kullanılmasını sağlar.

III- YAPRAKLAR: Yapraklar elips şeklinde, dişli, 3 ve 5 yaprakçık şeklindedir. Martta açan, kışın dökülen yapraklar sık ve arkaları dikenlidir. Mat - yeşil renklidir.
Fazla hassas olmamakla beraber ülkemizde, hastalıklardan; küllenme, zararlılardan ise; kırmızı örümcek kuşburnu yapraklarında görülebilir. Mücadelesi kolaydır.

IV- ÇİÇEKLER: Rakıma göre haziran temmuz aylarında çiçek açar. 5 Taç yapraklı çok hoş koku ve görünüme sahiptir. Çift evciklidir. 3-4cm çapında müstakil bulunan çiçekleri beyaz ya da uçuk pembe renktedir. Rosa rugosa türünde ise 6-7cm çapında grup halinde bulunan çiçekler çingene pembesi renktedir.
V-MEYVELER: Çiçeklenmeden 70–75 gün sonra hasat olgunluğuna gelen kuşburnu meyvesi parlak kırmızı renkte, yumurtamsı uç kısmı konik şekildedir. İçi tüylü çekirdekli, 5gr. Ağırlığındadır. YILDIZ KUŞBURNU meyve 0,9/5 çekirdek 4,1/5 meyve et oranına sahiptir. Meyve yüzeyi dikensizdir.
Meyveler: %11,39 oranında şeker, %9,82 protein (Nurhan Akyüz ve Ark.), 589mg/100gr C Vitamini (Rathore 1984) içerir. Potasyum, Sodyum, Kalsiyum, Magnezyum, Fosfor gibi vücuda gerekli elementler de içerir.
Kimyasal bileşimi ise: %1,7–3,0 sabit yağ, %11 pektin asidi,%2,0–2,7 taneli maddeler, %2,4–4,0 kül, %10,0–13,7 invert şekeri, %0,6–2,4 sakkaroz,%11,6–15,6 toplam şeker,%3 elma ve limon asidi,%0.038 oranında portakal sarısı renginde uçucu yağ taşır. %22.8–38,0 arasında değişen oranlarda su ihtiva etmektedir. Ayrıca eser miktarda Vanilin bulunur.
Kuşburnu meyvesi vitaminler bakımından da çok zengindir.
100gr meyvede:2,55–6,18mg Vitamin A,1700mg Vitamin C, Vitamin B1, Vitamin B2 ve flavonitler içerir. C Vitamini kadar önemli olan ancak üzerinde durulmayan P Vitamini özelliği gösteren Plavonitler 1100mg/100gr oranında bulunurlar (Yamankaradeniz 1983)
Kuşburnu en çok C Vitamininin diğer hiçbir meyvede olmadığı kadar yüksek oranda olmasıyla dikkat çekmiştir.
Meyvesi lezzetli, tatlı ve mayhoştur. Tatlılığını veren şekerler; bilhassa glikoz, ekşiliğini veren sitrik ve malik asit, kokusunu veren asetik asit, rengini veren karotenlerdir. Ayrıca Provitamin A kaynağı olan Karotenler de renk maddesi olarak 3,8mg/100gr gibi fazla oranda bulunur. Bu da gıda boyar madde olarak gıda endüstrisinde kullanılmasını sağlar.

2. KUŞBURNU’NUN EKOLOJİK İSTEKLERİ
2.1. İklim İstekleri
Kuşburnu bitkisi deniz seviyesinden itibaren, 2 500 metre yükseklikteki yerlere kadar çok geniş bir sahada yetişmektedir.
Yayılış alanından da anlaşılacağı üzere çok değişik ekstrem iklim şartlarına karşı çok dayanıklı bir bitkidir.
Soğuğa karşı çok mukavimdir. Meyve verebilmesi için soğuklama ihtiyacı vardır.
Mayıs – Haziran – Temmuz aylarında çiçek açtığı için donlardan zarar görmezler. Yükseklere çıkıldıkça çiçeklenme zamanı gecikmekte ve meyve kalitesi artmaktadır.
Kök sistemleri çok derine indiğinden kuraklığa karşı mukavimdirler.
En iyi gelişmeleri nehir kenarlarında olur.
Kış soğuklanma ihtiyacı yüksek olduğundan Akdeniz sahil kesiminde pek bulunmazlar.
Özellikle vejetasyon döneminde ki yeterli yağış meyve iriliğini arttırmaktadır.
Açık arazide, güneşlenmenin yüksek ve bol olduğu yerlerde, güney marazlarda meyve rengi ve iriliği ile birlikte meyvede ki C vitamini içeriği de artmaktadır.
2.2. Toprak İsteği
Toprak konusunda seçici değildirler. Çok farklı yapılarda ki topraklarda yetişebilmektedirler. Toprak altı kaya yapısı kırıklı olan taşlık alanlarda bile yetiştirilebilir.
Geçirgen, kısmen çakıllı ve su tutma kabiliyeti yüksek topraklarda çok iyi gelişir.
Besin maddelerince zengin, gevşek topraklarda verim yüksek olur.