İkizler Çeyiz

Hakkında

Çeyiz, Türk Kültüründe bir evlenen kızın evliliğe maddi katkılarıdır.

Hikayemiz

Yörede geçmişte kızın çeyizi düğün günü gelin ile birlikte bir ata gelin, bir ata gelinin çeyiz sandığı ve bir atada yatakları yüklenerek götürülmekteydi.Günümüzd3e ise düğünden bir hafta veya birkaç gün önce götürülmektedir. Çeyizle ilgili bu geçiş dönemi de başlangıçta kız çeyizle birlikte girmemekte çeyizi kız tarafından gidenler yerleştirmekteydi. Ancak günümüzde bu uygulamada değişmiş gelin çeyizi ile birlikte gitmekte ve kendisi yerleştirmektedir. Kalabalık aile tipinden çekirdek aile tipine geçiş bu değişimde temel etken olmuştur. Çeyiz Anadolu’nun tüm yörelerinde benzer özelliklerle karşımıza çıkmadadır. Kara deniz yöresinde çeyizle ilgili uygulamaların ilçeler göre farklılık gösterdiği saplanmıştır. Bu farklılığın il merkezinde daha farklı olduğu gösterilmektedir. Eskiden zengin olan kızın çeyizinde her şey olduğu mobilya türü eşyaların oğlan tarafından alındığı sandık çeyizin ise kıza ait olduğu bilinmektedir. Sandık çeyizinde kızın kulalanacagı her şey bulunur. Sandık çeyizinde ayrıca ev halkına tümüne dağıtılmak üzere hazırlanan bohçalarda bulunmaktadır. Bu bohçalarda genellikle fanila havlu çarşaf çorap türü şeyler bulundurulurdu. Bohçanın içindekiler verilecek kişinin aile içindeki yakınlık derecesine göre değişiklik göstermektedir.
Kaynana ve kaynatanın bohçası daha özenil ve zengin olarak hazırlanmaktadır. Geçmişte kaynanaya seccade başörtüsü taret mendili çorap ve yatağın üzerine sermesi için yaygı konurdu. Günümüzde bunlara ek olar elbiselikte konmaktadır. Kaynataya ise seccade pijama gömlek çorap mendil koymaktadır. Eltileri görümceleri normal bohça açılmaktadır. Oğlan tarafı da kızın akrabalarına aynı şekilde bohça çıkarmaktadır. Burada bir gün iki gün evvel kızlar toplanır çeyizler kazanlarda kaynatılır yıkanarak ütülenerek hazırlanır. Buna çeyiz toplama denir. Çeyiz toplandıktan sonra kız evine serilmekte bu olay çeyiz diziliş şeklinde anlatılmaktaydı. Çeyiz görmeye kızı evine oğlan tarafı da gitmekteydi. Çeyiz görmeye gelenler ev eşyası türünden hediye götürülmekteydi. Çeyiz dizme günümüzde artık yok.
Çeyiz oğlan evine götürülmeden oğlan tarafı çeyizi ne zaman alalı diye haber gönderir. Kız tarafı da perşembe ya da pazartesi olmak üzere gün belirler. Bu olaya çeyiz alma denmektedir.
Çeyiz evden çıkarken sandığın üzerine kızın erkek kardeşi oturarak bahşiş ister. Gönlünü yaparsan çocuk sandığın üzerinden kalkar çeyizle birlikle eskiden kızın kardeşi ağabeyi yengesi gider kız gitmezdi. Günümüzde çeyizle birlikte kızda gidiyor. Kız tarafı çeyizi oğlan evine yerleştirmekte gelin yatağını ise yenge hazırlanmaktadır. Yatak hazırlanırken oğlan tarafı yatağın üzerine oğlan çocuğu oturtur. Kız taraf ıda çocuğa bahşiş çıkartır. Oğlan evi de orda bulunan herkese yemek verir(Trabzon Merkez Faroz Mahellesi) Çeyiz eskiden kızla beraber giderdi. Günümüzde bir hafta önce gitmekte ve kızın evi düzülmektedir. Kız düğünden sonra baba evinden çağrılır kızımla görüşmek istiyorum kızımı akşama doğru eve alacam hazırlığım var der. Kızın düğünden sonra baba evine çağrılmasına gerilik denmektedir. Kız o gece orda kalır ertesi gün çeyizlerini alarak koca evine gider. Kız komşu evinden gelin gittiği için komşu evine giderken hiçbir eşyasını götürmemektedir. Kız çeyiz ve kendisine ait olan tüm eşyaları geriliğe gittiği gün alıp koca evine götürmektedir.(Şalpazarı Simenli Köyü)