Dereli, Giresun

Hikayemiz

Dereli, Giresun ilinin bir ilçesidir. Giresun ilinin güneyinde, Şebinkarahisar yolunun 32. km. sinde Aksu Vadisi üzerinde yer alır.Dereli 1926'da nahiye, 1 Nisan 1958 yılında da ilçe olmuştur. Daha önceleri aynı yerde birkaç ev ile Türk ve Rum esnafın dükkânının bulunduğu Dölçukuru denen bir köy bulunmaktaydı.TarihiBaşbakanlık Devlet Arşivi'nde Dölçukuru Köyü YarAli Bey isimli bir Türkmen beyinin tımarı olarak 1500'lü yıllarda kayıtlı olduğu ve 400 has akçe vergi ödediği görülmektedir. Dereli'nin tarihini Giresun'un tarihi içinde incelemek ve değerlendirmek gerekir. Giresun 1397 yılında Türkmen beyi BayramŞah'ın torunu Emir Oğlu Süleyman bey tarafından fethedilmiş ve Türk yurdu haline getirilmiştir. Bu tarihten sonra Giresun ve çevresinde yoğun Türk nüfusun yerleşmeye başladığı görülür. Ancak Dereli civarında Giresun Merkez'den çok daha önceki yıllarda Türklerin var olduğu burada Kuşlu Han ve Zırhlı Han isimli iki Türkmen beyinin hakimiyetinde olduğu çeşitli kaynaklarda yazar..Dereli'ye iki koldan (Kuşluhan ve Zırhlıhan) gelmişlerdir. Orta Asya Horasan'dan (bak. Horasan Erenleri) gelen Oğuz Türkmen boyları, Kelkit vadisi boyunca Şebinkarahisar'a ve Dereli'nin güneyine yerleşmeye başladılar. Diğer kol Harşit Vadisi'ne yerleşmiş olup, bunlardan bir kısmı ilçe çevresine gelerek yerleşmişlerdir. İstanbul'un Haçlıların eline geçmesinden sonra Sinop çevresindeki Çepni adlı Oğuz boyları doğuya doğru ilerleyerek Giresun çevresi ve Dereli ilçesine de yerleşmişlerdir.Dereli ve civarına gelen Türkmenler Selçuklu döneminde bölgeye yerleşmişlerdir. 1398 tarihinde Yıldırım Beyazıt yöreyi Osmanlılara bağlamak üzere yapmış olduğu seferde Canik Beyliği'nin merkezi Samsun'u ele geçirmiştir. Bu olay üzerine Dereli ve çevresinde yaşayan Türkler Osmanlılara katılmışlardır. Ankara Savaşı'ndan sonra Timur yöreyi Türkmen Hacı Emiroğlu Süleyman Bey'e iade etmiştir. Bu dönemlerde Dereli çevresinde Akkoyunlu Türkmen Hükümdarı tarafından şahıslara vakfedilmiş topraklar bulunmaktadır. Dereli ve çevresi Selçuklular'dan bu yana Türk toprağıdır.Düşman işgali görmemiştir. Prof.Dr.Faruk Sümer'in Oğuzlar/Türkmenler isimli eserinde Dereli de içinde olmak üzere Giresun ve Trabzon'un bir bölümünün 1515 yılındaki tahrir defterlerinde Vilayeti Çepni olarak ayrı bir bölge olarak gösterildiğini ve buralardaki köylerin isimlerinin hep Türkçe oldugunu ve buralarda yaşayan Türkmenlerin Hacı Bektaşi Veli'nin müridleri oldugunu yazar.